Μία “Ώρα μαθήματος” απόλυτα διδακτική

Ο Σοκόλ Ζέκα παιδί Αλβανών μεταναστών, έρχεται στην Ελλάδα σε ηλικία επτά ετών.  Το  μεγάλο του όνειρο παίρνει σάρκα και οστά  όταν αποφασίζει να σπουδάσει σκηνοθεσία στο Μητροπολιτικό Κολέγιο Αθηνών. Τελειόφοιτος πλέον, στο πτυχιακό του πρότζεκτ αποφασίζει να δημιουργήσει μία ταινία μικρού μήκους που έχει πολλά να πει.

Η ” Ώρα μαθήματος” είναι  το έργο που ο Σοκόλ έγραψε και σκηνοθέτησε τολμώντας ν’ αγγίξει δύο καυτά θέματα: Τον ρατσισμό  και την προκατάληψη. Η επιλογή αυτή δεν είναι τυχαία. Τα γεγονότα που συμβαίνουν στην Ελλάδα τον τελευταίο καιρό και ιδιαίτερα με τις προσφυγικές ροές τον συγκλονίζουν και θέλει να κάνει κάτι γι’ αυτό.

Η ιστορία εκτυλίσσεται σ’ ένα σχολείο όπου ένα τσούρμο χαρούμενων παιδιών μετά το διάλειμμα βρίσκεται μέσα στην τάξη.  Όλα τους φαίνονται χαρούμενα και ανέμελα εκτός από ένα. Ο Αλί είναι “διαφορετικός” από τα άλλα παιδιά γιατί είναι προσφυγόπουλο. Γνωρίζει την “διαφορετικότητά” του και δεν συμπεριφέρεται σαν τα υπόλοιπα παιδιά. Είναι πολύ ήσυχος. Προσπαθεί να είναι “αόρατος”.

Ο δάσκαλος, αυστηρή φιγούρα,  προκαλεί τον μικρό μαθητή  γιατί τον θεωρεί απειλή  για την τάξη και την ίδια την κοινωνία, καθώς έχει διαφορετικές καταβολές και χαλάει την ισορροπία. Ο χαρακτήρας του δασκάλου συμβολίζει  μία κοινωνία συντηρητική, στενόμυαλη που προσπαθεί να επιβάλλει μέσα από την εξουσία που έχει στα χέρια της την πειθαρχεία.   Η ανατροπή όμως  έρχεται μέσα από τις αντιδράσεις των συμμαθητών του Αλί οι οποίοι, μέσα από τον παιδικό ρεαλισμό που τους διακατέχει, αντιστρέφουν την κυριαρχία του δάσκαλου ο οποίος απομονώνεται καθώς τα γεγονότα γυρνάνε boomerang.

Η ” Ώρα μαθήματος” αναμφίβολα  περνά ένα πολύ δυνατό μήνυμα: Οι άνθρωποι δε γεννιούνται προκατειλημμένοι και ο ίδιος ο Σοκόλ σχολιάζοντας την απόφασή του να δημιουργήσει ένα τέτοιο έργο τονίζει  πως ” το  θέμα με τα προσφυγόπουλα που πηγαίνουν στα σχολεία  δεν έπρεπε να περάσει ασχολίαστο”.

Γιατί επιλέγεις να θίξεις το θέμα της διαφορετικότητας και του ρατσισμού μέσα από την οπτική των παιδιών;

Η αφορμή για την ταινία ήταν τα πρόσφατα γεγονότα που έλαβαν χώρα μετά την απόφαση της κυβέρνησης ότι τα προσφυγόπουλα μπορούν να γραφτούν σε σχολεία διατηρώντας το θεμελιώδες δικαίωμά τους στην εκπαίδευση.

Οι αντιδράσεις ορισμένων γονέων αλλά και τα επεισόδια που είχαν δημιουργηθεί και που προβλήθηκαν μέσω των ΜΜΕ ήταν σοκαριστικά.  Πέρα όμως από το προφανές , υπήρξε μία σκέψη που έπρεπε με κάποιον τρόπο να την εκφράσω, ότι  κανείς δεν ρώτησε τα ίδια τα παιδιά, να πουν την γνώμη τους αφού στο κάτω κάτω της γραφής εκείνα θα μοιράζονταν τις αίθουσες διδασκαλίας μαζί τους.  Έτσι γεννήθηκε η ” Ώρα μαθήματος”.

Ποιος είναι ο συμβολισμός του δασκάλου στην, πέρα από το προφανές;

Ο δάσκαλος συμβολίζει τους μεγάλους ανθρώπους, τους γονείς, τους ανθρώπους που έχουν εξουσία αλλά και την ίδια την κοινωνία.  Επίσης τον τρόπο μέσα από τον οποίο προσπαθούν να περάσουν τις προκαταλήψεις τους στις επόμενες γενιές. Σαν χαρακτήρας θέτει έναν προβληματισμό για το  αν τελικά γεννιόμαστε με προκαταλήψεις ή τις αποκτάμε στην πορεία της ζωής μας.

Τι υπάρχει πίσω από την «απόλυτη» ισορροπία των αντικειμένων στην αίθουσα διδασκαλίας;

Η απόλυτη ισορροπία παραπέμπει στην κανονικότητα που επιθυμεί ο δάσκαλος, δηλαδή η εξουσία προκειμένου να έχει τα πάντα υπό έλεγχο. Είναι μία αλληγορία μίας αρρωστημένης κοινωνίας, όπως αυτής που φαντάζονται οι ρατσιστές οι οποίοι είναι ανίκανοι να δεχτούν ο,τιδήποτε και οποιονδήποτε διαφορετικό.

Ο μικρός Αλί, από την αρχή του έργου πασχίζει να είναι αόρατος, γιατί;

Ο Αλί επιλέγει να μην βρίσκεται στο κέντρο των περιστάσεων και είναι απομονωμένος γιατί δεν νιώθει μέρος αυτής της ισορροπίας και φοβάται τις συνέπειες. Είναι θύμα των καταστάσεων και προσπαθεί με αυτόν τον τρόπο να προστατευτεί. Έχει φύγει από την πατρίδα σου χωρίς να το έχει επιλέξει και προσπαθεί να επιβιώσει σε ένα αφιλόξενο περιβάλλον.

Ποια είναι τα άμεσα σχέδια για την «Ώρα μαθήματος» αλλά και τα μελλοντικά σου σχέδια; 

Ελπίζουμε να ταξιδέψει σε πολλά φεστιβάλ στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, θα προβληθεί κατά πάσα πιθανότητα από τις αρχές Σεπτεμβρίου. Όσο για τα μελλοντικά μου σχέδια, ελπίζω σε μία ταινία μεγάλου μήκους

Η επίσημη σελίδα της ταινίας “Ωρα μαθήματος”